Waarom is het zo lastig je behoefte te volgen en grenzen te stellen?
Je hebt het misschien vaker gehoord: "Luister naar je behoefte."
Maar wat als dat betekent dat je iets uitspreekt waarvan je denkt dat de ander teleurgesteld raakt? Wat als jouw grens of keuze een reactie oproept die pijnlijk of ongemakkelijk is, voor jou en voor de ander?
In mijn praktijk ontmoet ik veel mensen die precies op dit punt vastlopen. Na periodes van burn-out, bore-out of gewerkt te hebben aan meer autonomie, weten ze echt wat ze willen en wat ze niet meer willen. Ze zijn zoals wij altijd zeggen “op eigen grond” aangekomen. Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen keuzes, gedachten, gevoelens en gedrag. De sterke externe oriëntatie op de grond van de ander is afgenomen.
Ze voelen iets van binnen, bijvoorbeeld een duidelijke behoefte aan rust, ruimte, verbinding, vertraging, verandering of autonomie. Maar zodra ze die behoefte vormgeven of uit spreken, ligt de angst of onzekerheid op de loer. Wat als ik de ander teleurstel? Wat als ik afgewezen word? Wat als ze mij een luilak, een profiteur of egoïst vinden? Of sterker nog nadat jij je uit hebt gesproken, geeft de ander ECHT een minder leuke reactie dan je had gehoopt of veroordeelt en beoordeelt jou. Want geloof mij, zodra jij jezelf laat zien en horen, staan er gelijk mensen klaar om daar iets van te vinden. Dat is nu eenmaal de aard van de mensen. Je hoeft niet heel de wereld tevreden te stellen, je hoeft ook niet met de hele wereld een klik te ervaren. Want als je eerlijk bent, vind jij ook van heel veel mensen iets. Je wilt juist de mensen bereiken die bij jou passen en als je ondernemer bent: je wilt mensen bereiken die iets hebben aan dat wat JIJ doet, laat zien en horen.
De rol van Rejection Sensitivity
Wat hier vaak meespeelt is Rejection Sensitivity, een verhoogde gevoeligheid voor (mogelijke) afwijzing. Het maakt dat je niet alleen reageert op echte afwijzing, maar ook op subtiele signalen. Een stilte aan de andere kant, een opgetrokken wenkbrauw, een zucht, een blik van onbegrip.
Voor mensen met een hoge gevoeligheid voor afwijzing voelt het volgen van hun behoefte alsof ze op glad ijs lopen. Ook op het moment dat ze wel weten wat ze willen, maar het spannend vinden om naar buiten te brengen. Elk woord, elke grens, kan potentieel afwijzing opleveren. Dat kan te confronterend zijn. Of je voelt je te egoïstisch of te arrogant. Die gedachten van zelfafwijzing zijn al pijnlijk. Dat maakt het ongelooflijk lastig om in contact te blijven met jezelf en door te zetten.
De spanning tussen trouw blijven aan jezelf en de reactie van de ander
Wat gebeurt er als je wél kiest voor jouw behoefte en de ander reageert teleurgesteld? En wat heb je te leren?
Je kunt dan allerlei reacties bij jezelf waarnemen, bijvoorbeeld:
Boosheid: Je wordt boos omdat je jouw zin niet krijgt. De ander gaat niet mee in jouw behoefte, jouw regels en jouw richtlijnen. Dit werkt polarisatie in de hand. Iedereen heeft recht op zijn eigen gevoel, gedachten en gedragingen. Dat geeft kleur aan de wereld.
Onbegrip: Je voelt frustratie over het onbegrip. "Ik snap niet waarom je mijn behoefte niet begrijpt". De ander hoeft jou ook niet te begrijpen, zonder het begrip kan je vast verder ;-) (in de meeste gevallen).
Pleasen: Je voelt de neiging om je grens af te zwakken of terug te nemen, je past je aan de ander aan zodat de harmonie behouden blijft. Hier val je terug in oud gedrag. Geef zelf weer aandacht aan jouw behoefte en de noodzaak voor jou om hier naar te luisteren.
Je terugtrekken in plaats van uit te reiken sluit je jezelf af: Je stopt met delen van je behoefte of je minimaliseert je behoefte. Verdraag de spanning terwijl je uitreikt, je uitspreekt en jezelf laat zien. Oefen.
Niets doen: De angst verlamt je. Je besluit maar niets te zeggen. En dat knaagt. Als je dit lang binnenhoudt, is het net een snelkookpan. Op een gegeven moment klapt het op een minder gezonde manier naar buiten. Dus oefen, je mag onzeker zijn. Je kan springen met de angst en onzekerheid onder je arm.
Wachtstand: Je hoopt dat de ander jou vraagt wat je graag wilt of je wacht op een verzoek dat toevallig aansluit bij jouw behoefte. De ander moet de eerste stap zetten. Als de ander dat niet doet, raak je vaak gefrustreerd. Dus gun jezelf ruimte om jouw pad te lopen. Neem regie.
Jaloezie:Je focust op andere mensen die wel allemaal doen wat ze willen en voelt dat je faalt. Andermans winst is niet jouw verlies. Pak de regie op je eigen leven.
Je komt in conflict met jezelf: je vindt jezelf stom, een egoïst, een slechte partner etcetera. Je voelt je opeens de dader van de teleurstelling of reactie van de ander. De ander wordt zogenaamd het slachtoffer van jouw wens of wil. Alsof jouw wil en behoefte er niet mag zijn. Word vriendjes met al die lelijke identiteiten. Je zal nooit helemaal die egoist zijn, want je bent immers ook empatisch. Maar door jezelf een beetje een egoist te voelen, kan je wel grenzen stellen of je behoefte uitspreken.
Deze reacties zijn normaal. Ze komen voort uit een diep verlangen naar verbinding en veiligheid. Maar ze helpen ons vaak niet verder. Integendeel, ze zorgen ervoor dat we langzaam het contact met onze eigen waarheid verliezen.
Wat als jouw behoefte ook telt
Je behoefte volgen vraagt om veiligheid in jezelf. Het vraagt om het lef om teleurstelling bij de ander toe te staan zonder die meteen op te willen of te moeten lossen. Het vraagt om ruimte voor ongemak. De ander heeft recht om teleurgesteld of boos te zijn. De ander heeft ook tijd en ruimte nodig om met de eigen emoties te dealen en daar zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. Dat heb je te verdragen. Draag de consequenties van zelf iets te willen en daarnaar te luisteren. Het is het waard.
Grenzen stellen is geen afwijzing. Het is een vorm van zelfrespect. Het is kiezen voor helderheid in plaats van verwarring en vaag gedoe, waarbij de ander niet goed weet waar die aan toe is. Het gaat over verbinding op basis van eerlijkheid in plaats van aanpassing. Het gaat over zijn wie je bent in plaats van een rol spelen ten dienste van de ander. Grenzen op tijd stellen of je behoeftes uitspreken is vaak niet zo hard als we denken, het is een goed overleg als je nog niet gevangen zit in al je emoties.
En ja, dat kan pijnlijk zijn. Maar het is ook helend. Want elke keer dat je trouw blijft aan wat jij voelt geef je jezelf het signaal: ik mag er zijn. Jouw eigen koers volgen, betekent ook dat jij op een pad blijft lopen die bij jou past. Een pad waar je ook het meest kan betekenen voor anderen die dat net nodig hebben. Je trekt dan steeds meer mensen aan die bij jou passen, omdat jij authentiek bent. En het betekent nog steeds dat je soms water bij de wijn kan doen en kiest voor de behoefte van de ander. We kunnen elkaar nog steeds helpen en voor elkaar zorgen, ook al begrijpen we elkaar niet altijd.
Een uitnodiging tot reflectie
Wat gebeurt er met jou als je merkt dat een ander teleurgesteld is in jouw behoefte of grens?
Welke reactie vertoon jij als de spanning oploopt: pleasen, boosheid, terugtrekken, aanpassen of….?
En wat zou het je kunnen opleveren als je ondanks het ongemak jouw behoefte toch serieus neemt?
Durf jij jezelf serieus te nemen
Heb je daar hulp bij nodig?
We hebben in het hele land en zelfs ook in Belgie, Rejection Sensitivity Coaches voor je klaar staan.
En wil je meer weten over Rejection Sensitivity? Volg dan de online masterclass Rejection Sensitivity op dinsdag 17 juni a.s.om 19.30 uur
