De 6 gevolgen van Rejection Sensitivity

Wat kun je doen om de regie over je leven weer terug te pakken?

Rejection Sensitivity of afwijzingsgevoeligheid is een diepgewortelde onzekerheid of minderwaardigheid die ontstaat door de angst voor afwijzing, beoordeling of kritiek van anderen of van jezelf.

Als je last hebt van afwijzingsgevoeligheid is de kans groot dat je voortdurend alert bent op signalen dat de ander je misschien niet begrijpt of waardeert. Je bent bang dat je het in de ogen van de ander niet goed doet. Of de ander teleurstelt, omdat je niet aan de verwachtingen voldoet.  Dit kost je veel energie en het beïnvloedt je relaties, je werk, je zelfbeeld en de keuzes die je wel of niet maakt. Kortom het beheerst je leven. Je raakt je eigen regie kwijt en bent in sterke mate afhankelijk van de ander.

 In deze blog beschrijf ik zes voorbeelden van concrete gevolgen van Rejection Sensitivity en wat je kunt doen om uit de houdgreep van deze nare gevoelens te komen.

Gevolg 1. Verlies aan identiteit.

Je merkt dat je je vaak aanpast. Niet een beetje, maar zelfs zo erg dat je jezelf afvraagt: Wie ben ik?
Je denkt voortdurend na over wat de ander denkt, voelt of doet. Nu, maar ook wat die ander dacht, voelde of deed in het verleden of gaat doen, denken of voelen in de toekomst. Dat heeft een effect op jouw gevoel en op basis daarvan trek jij je conclusies.  
Je past je gedrag daarop aan en laat maar een deel van jezelf zien. Of je speelt een rol waarvan jij denkt dat de ander dit van je verwacht. Misschien voel jij je als een kameleon, die steeds van kleur verschiet, afhankelijk van wie er tegenover je zit.
In relaties kun je symbiotisch worden: je verliest jezelf in de ander. Er kan zelfs co-dependency ontstaan.

Wat je te leren hebt.
Herken wanneer je op de grond van de ander leeft. Dat weet je als je alleen maar bezig bent met de ander in je hoofd. Ga oefenen met kleine keuzes maken vanuit jouw normen en waarden. Dat wat jij belangrijk vindt. Jouw behoeftes en grenzen. Wie ben jij, los van de ander? Wat vind jij, wat voel jij en wat wil jij doen?

Gevolg 2: Je klein houden.

Je voelt je onzeker en durft jezelf niet volledig te laten zien. Je houdt jezelf in uit angst dat je het niet goed doet, door de mand gaat vallen, dat je afgewezen wordt of dat de ander je niet serieus neemt.
Je weet dat er meer in jou zit, maar het komt er niet uit. In gesprekken trek jij je terug. Je zegt niet wat je echt denkt, deelt niet jouw inzichten en plannen. Je durft niet een andere kant van jezelf te laten zien. In groepen ben je stiller dan 1 op 1.
Je gaat je ten opzichte van de ander steeds kleiner voelen, omdat je de ander in gedachten groter, belangrijker, slimmer, mooier etcetra maakt. Je denkt dat de ander het wel beter zal weten, beter zal kunnen en beter de situatie overziet dan jij.
Hierdoor neem je zelf steeds minder ruimte in en betwijfel je al je eigen talenten en kwaliteiten.

Wat je te leren hebt:

Zelfvertrouwen en zelfcompassie groeit niet door jezelf te bewijzen of direct te presteren, maar door jezelf ruimte en keuzes te geven. Toestemming om iets te proberen, te oefenen of te experimenteren en daardoor te leren. Met vallen en opstaan. Begin klein. Geef 1 keer per dag je mening, doe een voorstel, geef aan wat jij nodig hebt of wat je wilt. Ook al is het spannend. Jouw inbreng is net zo hard nodig als die van alle anderen. En je zal merken dat er niets ernstigs gebeurt :-). Sterker nog: je talenten worden zichtbaarder en hoorbaarder. Anderen kunnen daar dan ook vaker gebruik van gaan maken.

Gevolg 3: Verlies aan daadkracht

Je blijft eindeloos piekeren en nadenken over de beste keuze voor alle betrokkenen. Je denkt in vele als…dan scenario’s die in jouw hoofd niet goed aflopen. Allemaal rampscenario’s, die net zo waar zijn als dromen :-). Moet ik A zeggen, of G, of Z? Wat als ik de verkeerde keuze maakt? Je analyseert alle mogelijke reacties van anderen en komt daardoor niet in actie, omdat je nooit zeker weet hoe ze gaan reageren. Je raakt besluiteloos en mist richting.
Je leeft vooral in je hoofd en in de brei van je gedachtes. Die activeren op hun beurt allerlei vervelende emoties.
Je raakt daardoor uit contact met je intuïtie, je wilskracht en je lichaam. Je voelt je behoeftes en grenzen minder goed. Hierdoor neemt stress toe en lukt het je nog minder om in beweging te komen.

 Wat je te leren hebt:

Stop met het zoeken naar de perfecte uitkomst. Er bestaat geen "goede keuze voor iedereen". Er is ook niet 1 route naar een oplossing of doel. Er gaan 100 wegen naar Rome. Verdraag vervelende gevoelens als schuld, schaamte gevoelens of onzekerheid omdat je niet weet hoe het in de toekomst gaat uitpakken. Ze horen erbij. Ondank dat je die vervelende gevoelens voelt, ben je nog steeds in staat om te kiezen om niet naar al die emoties te luisteren en je ding te gaan doen.
Vertrouw op je intuitie en laat die niet vertroebelen door al die rejection sensitivity emoties. Ergens diep in jou weet je wel wat goed is.
Oefen met kiezen en handelen, ook als het spannend is. Ook als je niet weet hoe de ander reageert.
Jouw actie geeft je namelijk nog meer helderheid. Helderheid in hoe het voor jou voelt en helderheid in wat er echt nodig is.
Het geeft vaak de ander ook meer duidelijkheid. Want die ander kan niet in jouw hoofd kijken. Actie geeft je altijd de mogelijkheid om te improviseren, iets te verbeteren of te veranderen als de uitkomst net even anders is dan je dacht.
De wereld vergaat niet direct als jij een foutje maakt. Geef jezelf toestemming om te leren en foutjes te maken.

Gevolg 4: Je geeft te veel aan anderen

Je zorgt voor de ander. Je geeft en geeft, en blijft geven. Je houdt je groot en sterk. Ook als je eigenlijk niets meer te geven hebt. Als je energie op is, of als jij al lang iets anders wilt.
Je negeert je eigen grenzen en behoeftes of hebt moeite die te uiten. Daarnaast heb je vaak moeite om hulp te vragen en te ontvangen. Want onbewust ben je bang om iemand tekort te doen. Alsof jouw winst altijd een verlies is voor een ander. Dat is natuurlijk niet zo.
Ongemerkt raakt de balans tussen geven en ontvangen zoek. Je raakt uitgeput. Terwijl je van nature graag helpt, put het je nu uit.
De bore-out of burn-out liggen op de loer en overvallen jou, terwijl de omgeving het al lang zag aankomen. De waarschuwingen sloeg je eerder in de wind.

Wat je te leren hebt:

Geven en voor de ander zorgen is een prachtige eigenschap als die in balans is. Sta stil bij wat jou nog wel en niet voedt in het contact met de ander. Oefen met “nee” zeggen of durf gezamenlijke plannen bij te stellen. Ontdek dat je nog steeds liefdevol kunt zijn ook als jij je grenzen bewaakt. Weet dat je pas grenzen kunt aangeven als jij op eigen grond weet wat je voelt en wilt. Als je leeft op de grond van de ander, ben je de grens al over en heb je geen idee hoe dat kan.

Gevolg 5: Je voelt je verantwoordelijk voor alles

Je pakt automatisch de verantwoordelijkheid op. Niet alleen voor je eigen taken, maar ook voor wat collega’s laten liggen, of waar het beleid, het management of het bestuur faalt. Je neemt de volle verantwoordelijkheid voor de stemming in het gezin of de consequenties van de keuzes van de ander. Je bent hard aan het werk boven je macht. Je loopt constant gaten dicht die eigenlijk niet van jou zijn. Dat frustreert, en put je uit.

 Wat je te leren hebt:

Jouw eigenwaarde hangt niet af van hoeveel je voor anderen draagt. Oefen in het laten liggen van wat niet van jou is. Oefen in het teruggeven van taken die anderen over de schutting naar jou hebben gegooid. Oefen in het anderen wijzen op hun verantwoordelijkheid of aandeel vanuit hun functie of positie. Leer aangeven wat wel en niet bij jou hoort en manage de verwachtingen.
Laat liggen of geef terug waar jij niet verantwoordelijk voor kunt zijn, omdat bijvoorbeeld de oorzaak en de benodigde invloed niet bij jou ligt. Je kunt je heel betrokken voelen bij een onderwerp vanuit empathie, mededogen, rechtvaardigheid, enthousiasme of interesse. Maar als de benodigde actie niet in je cirkel van invloed ligt, niet bij je positie of plek past, dan kost het je alleen maar veel frustratie en ergernis. En dus kost het jou te veel energie en welzijn. Vertrouw erop dat anderen hun deel zelf kunnen dragen.
Merk je dat je toch graag de verantwoordelijkheid overneemt, vanuit interesse of enthousiasme? Zorg dan voor een functie die jou de benodigde invloed geeft uit hoofde van je functie of positie, zodat je daadwerkelijk het verschil kunt maken. Deal met je onzekerheid. Loslaten lukt niet, maar onzekerheid verdragen geeft ruimte.

Gevolg 6: Geen vrijheid.

Je voelt je gevangen in de verwachtingen die jezelf hebt of een ander heeft. Je denkt dat je geen ruimte hebt om het anders te doen, om af te wijken van de norm of van hoe het hoort. Je denkt dat de ander jouw ruimte bepaalt. Je vergelijkt jezelf vaak met anderen die wel hun vrijheid lijken te nemen. Het irriteert je. Je hebt het gevoel dat ze jouw ruimte afnemen, terwijl jij in werkelijkheid jezelf geen bewegingsruimte gunt. Het is makkelijker om de ander daar ‘de schuld’ van te geven.
Je past je daardoor voortdurend aan. Niet vanuit verbinding, maar uit angst. Daardoor ervaar je steeds minder speelruimte om eens iets anders te doen, voor jezelf te kiezen, een andere activiteit te ontplooien of andere talenten in te zetten. Je bent een gevangene geworden in je eigen kooi van verwachtingen.

Wat je te leren hebt:

Ruimte en de vrijheid om daarin te bewegen, begint van binnen. Het gaat niet om toestemming van buitenaf, door anderen. Anderen nemen niet je ruimte af. Jij gebruikt innerlijk niet de ruimte die je wel hebt en dus ontstaat er meer ruimte voor anderen die ze vaak wel benutten.
Het gaat erom dat jij jezelf toestemming geeft om te gaan bewegen buiten je eigen kooi. Wat wil jij echt?  Welke ruimte gun je jezelf, vandaag, om een eerste stapje te maken?

Herken jij jezelf hierin?

Rejection Sensitivity is geen karaktertrek, het is een overlevingsmechanisme. Het goede nieuws: je kunt weer vrijheid van handelen ervaren, ondanks de vervelende gevoelens van onzekerheid, angst, schuldgevoelens, schaamte of frustratie. Door bewustzijn, zelfinzicht en praktische stappen leer je weer op eigen grond te staan en te bewegen in plaats van op die van de ander.

Wil je hier meer over leren?

Doe dan mee met mijn online Masterclass Rejection Sensitivity op 8 juli om 19.30 uur. En lees je deze blog later? Ik geef vaker de masterclass. Klik op de link voor actuele data.

Je ontdekt:

•  Wat is Rejection Sensitivity precies is en wat zijn de triggers?

• Waarom het hoogsensitieve brein extra gevoelig is voor afwijzingsgevoeligheid

• Wat je kunt doen om minder last te hebben van rejection sensitivity

• Je leert je eigen recept te maken in alle fases van rejection sensitivity.

 Kun je er niet live bij zijn? Bestel dan de replay van een eerdere uitzending.