Dit gedrag verraadt jouw Rejection Sensitivity
Rejection Sensitivity, ook wel afwijzingsgevoeligheid, is geen karaktertrek of zwakte. Het is een oude beschermingsreflex die ontstaat wanneer je op jonge leeftijd merkt dat je anders denkt, voelt of reageert dan de mensen om je heen en daarop wordt afgewezen. Ook kan het ontstaan op latere leeftijd door nare situaties waarin je werd afgewezen. Bijvoorbeeld doordat je relatie werd verbroken of je werd ontslagen.
Jarenlang dacht ik dat bepaalde reacties, zoals pleasen en me onzichtbaar maken in een zakelijke setting, gewoon bij mijn persoonlijkheid hoorden. En nog later dacht ik dat het nu eenmaal bij hoogsensitiviteit hoorde. Tot ik ontdekte dat mijn afwijzingsgevoelige deel vaak ongemerkt het stuur overnam.
Rejection Sensitivity herken je niet direct aan je emoties. Die ben je namelijk vooral aan het onderdrukken of vermijden. Je ziet het vooral terug in je gedrag. Vaak is dat gedrag zo automatisch en ingebakken dat je het zelf nauwelijks opmerkt. In deze video en bijbehorende blog neem ik je mee in hoe dit automatische gedrag werkt, en hoe je langzaam maar zeker weer terugkomt op je eigen grond en beter verbinding houdt met jezelf.
Automatisch gedrag als oud overlevingsmechanisme
Maar eerlijk? Ik stap er zelf nog regelmatig in. Een simpel voorbeeld. Vorige week zei ik nog zonder nadenken “ja hoor, prima” op een verzoek voor iemand anders waar ik eigenlijk geen ruimte voor had. Meteen voelde ik het. Niet mijn volwassen zelf had ingestemd, maar het deel in mij dat het graag goed wil doen en liever de ander niet teleurtelt. Ik voelde dat ik er geen ruimte voor had en er ook geen zin in had.
Misschien herken je dat ook wel bij jezelf. Je past je razendsnel aan. Je slikt je mening in om de sfeer niet te verstoren. Je maakt jezelf kleiner om geen weerstand op te roepen. Je denkt voortdurend vanuit de ander. Je voelt schuld zodra je een keuze maakt die afwijkt van wat je denkt dat er verwacht wordt. Of je trekt je juist terug wanneer je eigenlijk jezelf zou moeten uitspreken. Dit alles lijkt misschien gewoontengedrag, maar het is je brein dat je probeert te beschermen tegen kritiek, afwijzing, spanning of onbegrip.
Waarom doet je brein dit?
Als hoogsensitieve High Sensation Seeker heb je een diepgaande manier van informatie verwerken, een sterke empathie en een goed ontwikkelde antenne voor sfeer en onderstromen. Je ziet, voelt en hoort meer dan gemiddeld. Dat kan een enorme kracht zijn, maar ook een kwetsbaarheid in sociale situaties. Vanuit oude ervaringen probeert je brein ongemerkt bepaalde dingen te voorkomen. Denk aan kritiek, teleurstelling, onenigheid, spanning of onzekerheid. Daardoor ga je onbewust meer leven op de grond van de ander dan op je eigen grond. Je voelt aan wat er in de lucht hangt, wat iemand bedoelt of niet uitspreekt. Het gevolg is dat je jezelf kwijtraakt in de drang om verbinding te behouden. Jarenlang heb ik zo gefunctioneerd. En ik ontmoet in mijn praktijk iedere week mensen die exact hetzelfde patroon herkennen.
De vijf gedragsvormen die vaak wijzen op Rejection Sensitivity
Pleasen. Vroeger was ik bijna Olympisch kampioen pleasen. Niet omdat ik zo dienstbaar was, maar omdat ik dacht dat ik pas goed was, als ik niemand teleurstelde. Dat was sterker dan mijn eigen behoefte.
Ongezond perfectionisme is een volgende. Dit komt niet voort uit de gezonde wens om iets mooi en compleet te maken, maar uit angst om fouten te maken of kritiek te krijgen.
Jezelf kleiner maken Bij mij kwam dit vooral in groepen voor. Ik dacht altijd dat anderen het beter wisten, meer kennis hadden of over meer vaardigheden beschikten. Waardoor ik automatisch een stap terug deed, terwijl ik er echt wel een mening of visie op had.
Jezelf terugtrekken of afremmen is een andere veelvoorkomende reactie. Naar buiten toe lijk je rustig, maar van binnen ben je eigenlijk uitgelogd en niet volledig meer in het moment aanwezig.
En als laatste is er het over-analyseren. Een prachtig talent, totdat je alle scenario’s blijft overdenken, omdat je eerst zeker wil weten dat dit het beste scenario is, en zet je geen enkele (eerste) stap meer.
Wat er gebeurt in het HSP-HSS brein
Hoogsensitieve High Sensation Seekers hebben een bijzondere dynamiek. Je hebt afwisseling nodig en je brein wil geprikkeld worden. Tegelijkertijd verwerk je prikkels diepgaand en zie je verbanden en nuances die anderen missen. Je voelt sociale signalen haarscherp aan en bent gevoelig voor veranderingen in energie. Combineer dit met een gevoeligheid voor afwijzing en het plaatje is compleet. Jarenlang dacht ik dat ik het probleem was. Tot ik begreep dat mijn brein gewoon anders werkt. Niet fout, niet teveel, maar anders. Wanneer afwijzingsgevoeligheid actief wordt, schakelt het reptielenbrein over op een beschermmodus en zijn mijn hoogsensitieve talenten opeens ook mijn valkuilen, omdat ik ze inzette om te overleven. Onbewust koos ik voor veiligheid, zelfs als dat betekende dat ik mezelf verloor.
Hoe je terugkomt op je eigen grond
Wat kun je doen? Mijn tips zijn:
Reken af met emotionele triggers waardoor je jezelf weer automatisch de gekwetste jongere versie van jezelf voelt (trauma).
Stop met het invullen wat de ander denkt, doet of voelt. Vraag het. Check het. Vul het niet automatisch in.
Vertraag in je reactie naar de ander. Ik heb mezelf jarenlang aangeleerd om één vraag te stellen voordat ik ja zeg: wil ik dit echt zelf? En als ik het niet direct zuiver kon voelen, dan zei ik: ik kom er nog even op terug.
Leer onzekerheid en het ongemak van jezelf en de ander te verdragen. Je hoeft je onzekerheid niet eerst op te lossen of ‘los te laten’ voordat je iets mag doen. Je mag leren bewegen terwijl iets spannend voelt.
Creëer en ontdek je eigen normen en waarden. Hoe beter je jezelf kent, hoe minder je afhankelijk wordt van de verwachtingen van anderen en hoe beter jij je behoeftes en grenzen in relatie tot anderen weet.
Accepteer wie je bent, met al je eigenschappen, je kwaliteiten, valkuilen en imperfecties.
Wees net zo lief voor jezelf als dat je voor een ander kan zijn. Heb compassie met je mens zijn.
Zelfspot. Het is heerlijk om af en toe jezelf wat minder serieus te nemen.
Heb “fuck it” momentjes en spring in het grote onbekende.
En tot slot: zoek mensen en situaties die bij jou passen, waarin jij jezelf mag zijn, je complete ik. Waar jij je kwaliteiten en jouw potentieel tot zijn recht komt.
Je hoeft dit niet alleen te doen
Rejection Sensitivity kan pijnlijk en verwarrend zijn, maar het is geen eindstation. De meeste mensen die ik begeleid ervaren al snel meer rust, ruimte en energie zodra hun reptielenbrein (sympathisch zenuwstelsel) is gekalmeerd en ze begrijpen hoe hun brein werkt en waarom ze reageren zoals ze reageren. Het geeft lucht, richting en vooral ruimte en vrijheid om te leven in plaats van te overleven.
Wil je verdieping?
Op 4 december geef ik op uitnodiging van Severine van de Voorde De online Masterclass Rejection Sensitivity . Ik geef je inzicht in de oorzaken, de patronen en de stappen die nodig zijn om terug te komen op je eigen grond. De masterclass is praktisch, confronterend, helder en ondersteunend. Je kunt hem live volgen of later terugkijken via de replay. >>Bestel hier je ticket Je investering is 22,99 euro
Heb je al de masterclass rejection sensitivity gezien of ben je lid van de online training In 7 stappen Omgaan met Hoogsensitiviteit (HSP & HSS), dan hoef je deze masterclass niet te bestellen, want dan beschik je al over het materiaal.
Wil je liever persoonlijke begeleiding?
We hebben door heel Nederland en zelfs ook in Belgie gespecialiseerde HSP-HSS-RS coaches die opgeleid zijn door mij en Hanneke van der Voort. Als je wilt weten wie er bij jou past, kun je contact opnemen met Ingrid Hilgeman van het secretariaat. Ze denkt graag met je mee.
”Je bent niet stuk. Je hebt een andere bedrading. Het leven heeft je geleerd kanten van je identiteit te onderdrukken. En je kunt leren vrijer te leven, met meer energie, rust en blijheid.”
